saltar ao contido
Logo do parlamento en forma de abanico Parlamento de Galicia

Lexisla con Nós

Proxecto de lei de residuos e solos contaminados de Galicia.

Proxecto de lei de residuos e solos contaminados de Galicia. (11/PL-000004).
11/11/22 13:35 Engadir unha opinión

Documentos relacionados:

Opinións

1 - Escrito por Asociación Profesional de Empresas Medioambientales o 11/11/2022 13:35

Descargar opinión del sector aquí: https://aproema.com/sites/all/files/docs/alegacionesfaseparlamentaria.pdf

2 - Escrito por Maria Durán Beloso o 11/11/2022 13:35

PROPOSTAS POLÍTICAS PARA A ELABORACIÓN DUNHA LEI GALEGA DE RESIDUOS QUE AVANCE CARA O RESIDUO CERO A Lei de residuos e solos contaminados de Galicia debería ser unha lei para a xestión sustentable de residuos, así como unha ferramenta xurídica para dar un xiro cara o novo paradigma europeo e mundial da economía circular. A xeración de residuos en Galicia ten que diminuir e os residuos que se xeren, deben deixar de ser un residuo para convertirse nun recurso. Debe ser fundamental rachar coa dinámica centralizadora da xestión de residuos en Galicia na que a maioría do lixo galego viaxa longas distancias polo noso territorio para rematar incinerado (na súa maior parte) ou depositado nun macrovertedoiro no concello de Cerceda, agravando así enormemente os efectos do cambio climático e o despilfarro de recursos. É entón obrigado (por imperativo legal) avanzarmos cara unha xestión descentralizada dos residuos: - Que respecte o principio de proximidade - Que priorice o principio de precaución. - Que asegure a protección ambiental , a saude das persoas e a protección dos recursos. - Que estea adaptada á nosa organización territorial - Que minimize o gasto enerxético e as emisións contaminantes asociadas ao transporte. - Que sexa flexíble e viable. - Que sexa xusta socialmente. Dende Amigos da Terra sabemos que o éxito na implantación de calquera medida, especialmente no plano tan sensíble do medio ambiente, depende da colaboración e do grao de participación real da cidadanía. Por isto un aspecto fundamental debe ser o de priorizar os procesos de participación activa, a educación ambiental, a formación e a concienciación por parte das administracións que sexa constante e que consiga acadar un cambio de hábitos reais a todos os niveis e a todas as idades. Para 2020, a Unión Europea marca como obxectivo alcanzar o 50 % na recollida selectiva dos residuos xerados. As consecuencias do incumprimento sempre son máis graves que o esforzo de alcanzar os obxectivos marcados. O primeiro gran reto para cumprir é a recollida selectiva obrigatoria e o tratamento diferenciado da materia orgánica, que supón, en peso, un 40 % máis ou menos da fracción resto. Xa hai municipios galegos con iniciativas moi ambiciosas postas en marcha (exemplo do pal Revitaliza de Pontevedra) e mancomunidades enteiras con recollida separada da materia orgánica para a súa compostaxe (Mancomunidade do Barbanza), pero iso aínda representa, en porcentaxe sobre o total galego, unha parte demasiado pequena. Por iso, é impresncindible incorporar nesta lei a obrigatoriedade da recollida da materia orgánica antes de 2022, poténciar ao máximo a autocompostaxe e a calidade dos residuos , e marcar un límite máximo dun 5 % de impropios que asegure que o tratamento e por tanto o compost resultante sexa de calidade. Dende Amigos da Terra, propoñemos unha serie de medidas clave que posibilitarán unha transición ecolóxica xusta e un cambio cara un modelo de residuos Cero que practique a economía circular. Só transformando a economía conseguiremos alcanzar unha Transición Ecolóxica xusta e necesaria para manter o estado de benestar de toda a cidadanía e contribuír a frear a realidade do Cambio Climático que actualmente estamos a vivir. 1. Materia orgánica: Dende Amigos dá Terra vemos moi necesario o adianto do obxectivo da recollida separada de biorresiduos a 2021 para municipios maiores de 5000 habitantes e a 2022 para o resto de municipios. Considérase que non se debe esperar ao 2023. Proponse traballar sobre as seguintes medidas: - Separación selectiva en orixe das diferentes fraccións mediante o sistema “Porta a Porta” e o “Quinto contedor pechado”, que son os que demostran ser máis eficaces e eficientes. - Crear as infraestruturas necesarias para posibilitar este cambio de modelo que prima a descentralización para que os residuos viaxen o menos posible, evitando grandes emisións de gases de efecto invernadoiro ( GEI). - Fixar un obxectivo do 75% de captura da fracción orgánica dos residuos municipais ( FORM) con menos do 5% de impropios. - Reclamamos despregar a enorme potencialidade da compostaxe, a través dunha xestión descentralizada: - Adaptada a cada realidade territorial e que cumpra co principio de proximidade - Que minimice o gasto enerxético e as emisións asociadas ao transporte - Que sexa flexible e escalable, a través de modelos mixtos que inclúan a compostaxe doméstica en todos os sitios nos que sexa posible, combinado coa compostaxe comunitaria, a agrocompostaxe e as plantas comarcais ou pequenas plantas. Modelos que demostraron a obtención dun compost de calidade, un dos mellores aliados contra a crise climática, pola súa capacidade de rexeneración e nutrición do chan e as plantas que nel crecen, preparándoo para a adaptación e mitigación ante os impactos do cambio climático. - Que favoreza a creación de emprego para colectivos con dificultades. - Debe producirse unha regulación da compostaxe comunitaria, ou agrocompostaxe e as pequenas plantas, adaptada á súa realidade e que non supoña un impedimento a estas actuacións, como vén sucedendo actualmente en numerosas Comunidades Autónomas, onde a esixencia para estas actividades está a equipararse ás das grandes plantas de compostaxe, imposibilitando a súa implantación. - Incorporar a educación ambiental para posibilitar este cambio de modelo debido a que está demostrado que é unha ferramenta que actúa de maneira positiva implicando activamente á cidadanía. En cambio, constatouse que a súa ausencia repercute nunha peor calidade do biorresiduo. - Prohibir a eliminación finalista, mediante vertedura ou incineración da FORM, máxime se procede de recollida. 2. Redución dos plásticos dun só uso Para frear a xeración e consumo de plástico dun sol só uso e os seus impactos no medio ambiente, a saúde e a economía é urxente a aplicación dunha estratexia global de redución. As medidas de redución que propoñemos para os plásticos dun só uso son: - Obxectivo de redución para todos os plásticos dun só uso (non unicamente os envases de bebidas e recipientes de alimentos tal e como indica a Directiva 2019/904) do 50% para o 2025 e do 80% para o 2030 para obxectos e envases de plásticos dun só uso envasados, excepto o que sexan esenciais mediante previa xustificación (por exemplo, obxectos para atención sanitaria) e produtos non esenciais. - Prohibición da introdución no mercado de produtos de plástico dun só uso enumerados na parte A e B da Directiva (UE) 2019/904 que son os envases para bebidas (incluíndo as súas tapas e tapóns), os recipientes para alimentos, os bastonciños, cubertos, pratos, palliñas, axitadores, paos unidos a globos, entre outros plásticos tal e como xa realizaron comunidades autónomas das Illas Baleares, Comunidade Valenciana e Navarra. - Que esta lista de obxectos e envases prohibidos se estenda e se actualice regularmente a máis obxectos e envases (por exemplo, bolsas de plástico lixeiras, produtos de cigarros, globos e outros plásticos desbotables, problemáticos e innecesarios). - Medidas para reducir o sobre-envasado e os envases superfluos (definición do concepto de “embalaxe mínima necesaria”), prohibición de determinados elementos de envasado e introdución de taxas económicas sobre os materiais en función do seu impacto ambiental e que penalicen o uso de plástico dun só uso á vez que premien e incentiven o uso de elementos e envases reutilizables. - Incorporación de incentivos fiscais para promover a venda a granel e o uso de recipientes reutilizables con sistemas de consigna ( SDDR) para a comida preparada e para levar. - En eventos públicos, incluídos os deportivos, que conten con algún tipo de apoio público, prohibición da distribución de vasos, pratos, cubertos e envases de bebidas dun só uso. - Prohibición, con carácter xeral, de distribución de envases dun só uso (comida e bebidas) en edificios e instalacións das administracións e entes públicos, con excepción de centros sanitarios (hospitais). - Obrigatoriedade de instalación de fontes de auga en condicións que garantan a hixiene e a seguridade alimentaria en edificios e instalacións das administracións e entes públicos. - Permitir que o contedor amarelo sexa multi-envases e acepte todo tipo de envases. - Prohibición do uso de produtos alimentarios en monodosis e utensilios dun só uso fabricados con plástico e outros produtos de difícil xestión nos establecementos de hostalería e restauración para o ano 2030. 3. Preparación para a reutilización Consideramos que é importante reforzar a cultura da reutilización, facendo fincapé na economía social e solidaria como fórmula para conseguir o obxectivo de reducir residuos domésticos, electrónicos e informáticos. Neste sentido as medidas que se propoñen son: • Establecer o obxectivo de 5% para o 2025 de preparación para a reutilización ( RAEE, téxtil, mobiliario etc.) • Reforzar a pervivencia das tendas e talleres de reparación de obxectos de todo tipo incluído o téxtil, impulsando medidas que favorezan o mantemento das actuais e o crecemento doutras novas. • Prolongar a durabilidade e reutilizabilidad dos produtos alongando a súa vida útil e facendo unha recollida dos voluminosos eficaz que permita o seu recuperabilidad e que responsabilice ás empresas produtoras da xestión de residuos como lámpadas, pillas, baterías ou pneumáticos. • Incluír nos puntos limpos a recepción e almacenaxe selectivo de produtos para a súa reutilización e de residuos municipais destinados á preparación para a reutilización, así como as actividades necesarias para esta finalidade. • Crear nos puntos limpos centros de asesoramento, educación e prevención sobre residuos e crear redes de intercambio, a través de unidades móbiles, que alonguen a vida útil dos produtos. • O impulso de convenios con entidades sociais que fomenten a reparación de aparellos electrónicos e téxtiles, entre outros residuos nestas instalacións. Este mercado crea moitos postos de traballo. • Impulsar e propiciar as tendas e mercadillos de segunda man e intercambio produtos usados 4. Implantación de sistemas de depósito e retorno de envases ( SDDR) Os sistemas de depósito, devolución e retorno de envases ( SDDR) están a demostrar ser un instrumento incentivador en países no norte de Europa onde vén aplicando desde hai anos. É un sistema que ofrece un beneficio directo para o consumidor e para o reciclador. O primeiro recibe un incentivo económico instantáneo cando realiza a devolución dos envases nun punto de recollida e o segundo benefíciase porque obtén un material de calidade apto para a transformación de residuo a recurso. Mediante a implantación para o 01 de xaneiro do 2023 dun SDDR para os envases de bebidas que máis se abandonan no medio natural alcanzaranse os seguintes obxectivos: • Taxas máis altas de recollida separada, ao redor do 90% en Europa, para cumprir co obxectivo de recollida separada do 90% para botellas de plástico de bebidas para o 2029 establecido na Directiva sobre plásticos dun só uso e axudarán a alcanzar os obxectivos de reciclaxe e prohibición de vertido. • Frear a acumulación de plástico nos océanos e o medio ambiente podendo reducir os envases de bebidas no océano ata nun 40%. • Ser un trampolín cara a unha maior reutilización; a reutilización sendo preferible á reciclaxe • Xerar aforros para os municipios e non implicar custos adicionais para as institucións públicas. O SDDR pode financiarse a si mesmo, independentemente do sistema de recollida (manual ou automático) que se elixa. • Ser unha ferramenta para que os cidadáns poidan visualizar o impacto directo das súas accións, sendo o SDDR apoiado por máis do 80% da poboación. • Proporcionar unha reciclaxe de maior calidade que terá un maior prezo de mercado • Permitir o mellor sistema para o reciclaxe botella a botella. • Implementar os principios da responsabilidade ampliada do produtor. 5. Redución do desperdicio alimentario Os alimentos son un recurso valioso que non podemos desperdiciar. Con todo, cada ano prodúcense miles de toneladas de alimentos que acaban no lixo e xeran unha gran cantidade de residuos. A FAO estima que un terzo dos alimentos producidos en todo o mundo son desperdiciados. A produción, distribución e conservación de alimentos xera diversos impactos ambientais, como os consumos de auga, combustible e electricidade que se require na súa produción, transporte, procesamento, ... así como as emisións de CO2 que contribúen ao cambio climático. A xestión destes residuos tamén conleva impactos ambientais, sociais e un gasto económico para as arcas públicas, a cidadanía e as propias empresas do sector alimentario. Así pois, no ámbito do desperdicio alimentario, a prioridade debe ser non producir excedentes alimentarios e garantir que os alimentos non acaben no lixo. E dado que se perde comida ao longo de todo o ciclo alimentario, hai que reducir o seu desperdicio desde os diferentes sectores. Por iso é clave a implicación dos produtores, a industria alimentaria, a distribución, o sector da restauración e a hostalería, a restauración colectiva, os consumidores e as administracións públicas. As medidas que se propoñen son: • Establecer un obxectivo de redución do 50% do desperdicio alimentario para o 2030 en proporción co producido en 2020. • Implantar medidas concretas de redución en todos os elos da cadea alimentaria a través dunha regulación específica con obxectivos e prazos. Esta normativa debe priorizar a prevención do desperdicio en orixe ante a redistribución dos excedentes e ao longo de toda a cadea alimentaria desde a produción primaria ata o consumidor final. Así mesmo debe contemplar, entre outras, a obrigatoriedade de contabilizar e informar anualmente os niveis de desperdicio para todos os axentes, adoptar acciónelas pertinentes para aplicar a xerarquía da prevención, permitir a comercialización de alimentos a piques de caducar ou con data de consumo preferente vencida, obrigatoriedade do sector da restauración para facilitar aos clientes levar as sobras preferiblemente en envases reutilizables, o réxime sancionador correspondente etc. 6. Non máis tratamento finalista: vertedoiros, incineración e coincineración O vertido, a incineración e a coincineración de residuos son as peores solucións para o tratamento dos residuos, polos seus maiores impactos ambientais e a súa insostibilidade. Figuran nos últimos chanzos no principio de xerarquía no tratamento de residuos. Ademais, supón un problema de saúde pública polos impactos sanitarios da incineración nas poboacións residentes que viven ao redor das mesmas. Propoñemos por tanto que se adopten as seguintes medidas: - Prohibición da incineración de todos os residuos que foron recollidos separadamente. - Prohibición da incineración ou coincineración de residuos reciclables ou valorizables materialmente (por exemplo, os pneumáticos fóra de uso pódense reutilizar ou triturar para elaborar mesturas asfálticas para estradas, os lodos de depuradoras pódense compostar e utilizar en agricultura, a biomasa pódese triturar e engadir aos chans forestais para mellorar o seu contido en carbono, a FORM pódese tratar mediante compostaxe producindo como resultado un compost de gran valor para a rexeneración e mellora de calidade dos chans favorecendo o seu resiliencia fronte aos impactos do cambio climático, etc.) - Prohibición da incineración da materia orgánica procedente dos residuos municipais e con maior razón se procede de recollida separada en orixe cuxo destino prioritario debería ser a compostaxe para a elaboración de compost de calidade para a agricultura. - Elaboración dun programa de peche a 5 anos da incineradora de Sogama. - Non se construirá ningunha nova incineradora, nin se consentirá a conversión de centrais térmicas obsoletas en incineradoras de residuos municipais ou de biomasa. 7. Imposición dun canon de vertido, de incineración e coincineración Impoñer un canon de vertido e de incineración desincentivando que sexa máis barato verter que previr, reutilizar, reparar e reciclar é unha medida urxente. A opción de verter debe ser a menos desexable e a máis cara. Os ingresos recadados por este canon destinaranse á financiar parte dos custos dás actuacións en prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe e compostaxe.

3 - Escrito por Gemma Paz o 11/11/2022 13:35

Suscribo de principio a fin tódalas propostas de María Duran e Amigos da Terra, expresadas na opinión anterior. Precisamos unha lei valente que nos permita camiñar cára a unha economía circular e que transforme os residuos en recursos, co obxectivo de residuo cero. Este é o momento. Europa camiña cára ahí, e Galiza non pode quedar atrás.

4 - Escrito por Gustavo Cochón o 11/11/2022 13:35

PROPOSTAS POLÍTICAS PARA A ELABORACIÓN DUNHA LEI GALEGA DE RESIDUOS QUE AVANCE CARA O RESIDUO CERO (Amigas da Terra) A Lei de residuos e solos contaminados de Galicia debería ser unha lei para a xestión sustentable de residuos, así como unha ferramenta xurídica para dar un xiro cara o novo paradigma europeo e mundial da economía circular. A xeración de residuos en Galicia ten que diminuir e os residuos que se xeren, deben deixar de ser un residuo para convertirse nun recurso. Debe ser fundamental rachar coa dinámica centralizadora da xestión de residuos en Galicia na que a maioría do lixo galego viaxa longas distancias polo noso territorio para rematar incinerado (na súa maior parte) ou depositado nun macrovertedoiro no concello de Cerceda, agravando así enormemente os efectos do cambio climático e o despilfarro de recursos. É entón obrigado (por imperativo legal) avanzarmos cara unha xestión descentralizada dos residuos: - Que respecte o principio de proximidade - Que priorice o principio de precaución. - Que asegure a protección ambiental, a saude das persoas e a protección dos recursos. - Que estea adaptada á nosa organización territorial - Que minimize o gasto enerxético e as emisións contaminantes asociadas ao transporte. - Que sexa flexíble e viable. - Que sexa xusta socialmente. Dende Amigos da Terra sabemos que o éxito na implantación de calquera medida, especialmente no plano tan sensíble do medio ambiente, depende da colaboración e do grao de participación real da cidadanía. Por isto un aspecto fundamental debe ser o de priorizar os procesos de participación activa, a educación ambiental, a formación e a concienciación por parte das administracións que sexa constante e que consiga acadar un cambio de hábitos reais a todos os niveis e a todas as idades. Para 2020, a Unión Europea marca como obxectivo alcanzar o 50 % na recollida selectiva dos residuos xerados. As consecuencias do incumprimento sempre son máis graves que o esforzo de alcanzar os obxectivos marcados. O primeiro gran reto para cumprir é a recollida selectiva obrigatoria e o tratamento diferenciado da materia orgánica, que supón, en peso, un 40 % máis ou menos da fracción resto. Xa hai municipios galegos con iniciativas moi ambiciosas postas en marcha (exemplo do pal Revitaliza de Pontevedra) e mancomunidades enteiras con recollida separada da materia orgánica para a súa compostaxe (Mancomunidade do Barbanza), pero iso aínda representa, en porcentaxe sobre o total galego, unha parte demasiado pequena. Por iso, é impresncindible incorporar nesta lei a obrigatoriedade da recollida da materia orgánica antes de 2022, poténciar ao máximo a autocompostaxe e a calidade dos residuos , e marcar un límite máximo dun 5 % de impropios que asegure que o tratamento e por tanto o compost resultante sexa de calidade. Dende Amigos da Terra, propoñemos unha serie de medidas clave que posibilitarán unha transición ecolóxica xusta e un cambio cara un modelo de residuos Cero que practique a economía circular. Só transformando a economía conseguiremos alcanzar unha Transición Ecolóxica xusta e necesaria para manter o estado de benestar de toda a cidadanía e contribuír a frear a realidade do Cambio Climático que actualmente estamos a vivir. 1. Materia orgánica: Dende Amigos dá Terra vemos moi necesario o adianto do obxectivo da recollida separada de biorresiduos a 2021 para municipios maiores de 5000 habitantes e a 2022 para o resto de municipios. Considérase que non se debe esperar ao 2023. Proponse traballar sobre as seguintes medidas: - Separación selectiva en orixe das diferentes fraccións mediante o sistema “Porta a Porta” e o “Quinto contedor pechado”, que son os que demostran ser máis eficaces e eficientes. - Crear as infraestruturas necesarias para posibilitar este cambio de modelo que prima a descentralización para que os residuos viaxen o menos posible, evitando grandes emisións de gases de efecto invernadoiro ( GEI). - Fixar un obxectivo do 75% de captura da fracción orgánica dos residuos municipais ( FORM) con menos do 5% de impropios. - Reclamamos despregar a enorme potencialidade da compostaxe, a través dunha xestión descentralizada: · Adaptada a cada realidade territorial e que cumpra co principio de proximidade · Que minimice o gasto enerxético e as emisións asociadas ao transporte · Que sexa flexible e escalable, a través de modelos mixtos que inclúan a compostaxe doméstica en todos os sitios nos que sexa posible, combinado coa compostaxe comunitaria, a agrocompostaxe e as plantas comarcais ou pequenas plantas. Modelos que demostraron a obtención dun compost de calidade, un dos mellores aliados contra a crise climática, pola súa capacidade de rexeneración e nutrición do chan e as plantas que nel crecen, preparándoo para a adaptación e mitigación ante os impactos do cambio climático. - Que favoreza a creación de emprego para colectivos con dificultades. - Debe producirse unha regulación da compostaxe comunitaria, ou agrocompostaxe e as pequenas plantas, adaptada á súa realidade e que non supoña un impedimento a estas actuacións, como vén sucedendo actualmente en numerosas Comunidades Autónomas, onde a esixencia para estas actividades está a equipararse ás das grandes plantas de compostaxe, imposibilitando a súa implantación. - Incorporar a educación ambiental para posibilitar este cambio de modelo debido a que está demostrado que é unha ferramenta que actúa de maneira positiva implicando activamente á cidadanía. En cambio, constatouse que a súa ausencia repercute nunha peor calidade do biorresiduo. - Prohibir a eliminación finalista, mediante vertedura ou incineración da FORM, máxime se procede de recollida. 2. Redución dos plásticos dun só uso Para frear a xeración e consumo de plástico dun sol só uso e os seus impactos no medio ambiente, a saúde e a economía é urxente a aplicación dunha estratexia global de redución. As medidas de redución que propoñemos para os plásticos dun só uso son: - Obxectivo de redución para todos os plásticos dun só uso (non unicamente os envases de bebidas e recipientes de alimentos tal e como indica a Directiva 2019/904) do 50% para o 2025 e do 80% para o 2030 para obxectos e envases de plásticos dun só uso envasados, excepto o que sexan esenciais mediante previa xustificación (por exemplo, obxectos para atención sanitaria) e produtos non esenciais. - Prohibición da introdución no mercado de produtos de plástico dun só uso enumerados na parte A e B da Directiva (UE) 2019/904 que son os envases para bebidas (incluíndo as súas tapas e tapóns), os recipientes para alimentos, os bastonciños, cubertos, pratos, palliñas, axitadores, paos unidos a globos, entre outros plásticos tal e como xa realizaron comunidades autónomas das Illas Baleares, Comunidade Valenciana e Navarra. - Que esta lista de obxectos e envases prohibidos se estenda e se actualice regularmente a máis obxectos e envases (por exemplo, bolsas de plástico lixeiras, produtos de cigarros, globos e outros plásticos desbotables, problemáticos e innecesarios). - Medidas para reducir o sobre-envasado e os envases superfluos (definición do concepto de “embalaxe mínima necesaria”), prohibición de determinados elementos de envasado e introdución de taxas económicas sobre os materiais en función do seu impacto ambiental e que penalicen o uso de plástico dun só uso á vez que premien e incentiven o uso de elementos e envases reutilizables. - Incorporación de incentivos fiscais para promover a venda a granel e o uso de recipientes reutilizables con sistemas de consigna ( SDDR) para a comida preparada e para levar. - En eventos públicos, incluídos os deportivos, que conten con algún tipo de apoio público, prohibición da distribución de vasos, pratos, cubertos e envases de bebidas dun só uso. - Prohibición, con carácter xeral, de distribución de envases dun só uso (comida e bebidas) en edificios e instalacións das administracións e entes públicos, con excepción de centros sanitarios (hospitais). - Obrigatoriedade de instalación de fontes de auga en condicións que garantan a hixiene e a seguridade alimentaria en edificios e instalacións das administracións e entes públicos. - Permitir que o contedor amarelo sexa multi-envases e acepte todo tipo de envases. - Prohibición do uso de produtos alimentarios en monodosis e utensilios dun só uso fabricados con plástico e outros produtos de difícil xestión nos establecementos de hostalería e restauración para o ano 2030. 3. Preparación para a reutilización Consideramos que é importante reforzar a cultura da reutilización, facendo fincapé na economía social e solidaria como fórmula para conseguir o obxectivo de reducir residuos domésticos, electrónicos e informáticos. Neste sentido as medidas que se propoñen son: • Establecer o obxectivo de 5% para o 2025 de preparación para a reutilización ( RAEE, téxtil, mobiliario etc.) • Reforzar a pervivencia das tendas e talleres de reparación de obxectos de todo tipo incluído o téxtil, impulsando medidas que favorezan o mantemento das actuais e o crecemento doutras novas. • Prolongar a durabilidade e reutilizabilidad dos produtos alongando a súa vida útil e facendo unha recollida dos voluminosos eficaz que permita o seu recuperabilidad e que responsabilice ás empresas produtoras da xestión de residuos como lámpadas, pillas, baterías ou pneumáticos. • Incluír nos puntos limpos a recepción e almacenaxe selectivo de produtos para a súa reutilización e de residuos municipais destinados á preparación para a reutilización, así como as actividades necesarias para esta finalidade. • Crear nos puntos limpos centros de asesoramento, educación e prevención sobre residuos e crear redes de intercambio, a través de unidades móbiles, que alonguen a vida útil dos produtos. • O impulso de convenios con entidades sociais que fomenten a reparación de aparellos electrónicos e téxtiles, entre outros residuos nestas instalacións. Este mercado crea moitos postos de traballo. • Impulsar e propiciar as tendas e mercadillos de segunda man e intercambio produtos usados 4. Implantación de sistemas de depósito e retorno de envases ( SDDR) Os sistemas de depósito, devolución e retorno de envases ( SDDR) están a demostrar ser un instrumento incentivador en países no norte de Europa onde vén aplicando desde hai anos. É un sistema que ofrece un beneficio directo para o consumidor e para o reciclador. O primeiro recibe un incentivo económico instantáneo cando realiza a devolución dos envases nun punto de recollida e o segundo benefíciase porque obtén un material de calidade apto para a transformación de residuo a recurso. Mediante a implantación para o 01 de xaneiro do 2023 dun SDDR para os envases de bebidas que máis se abandonan no medio natural alcanzaranse os seguintes obxectivos: • Taxas máis altas de recollida separada, ao redor do 90% en Europa, para cumprir co obxectivo de recollida separada do 90% para botellas de plástico de bebidas para o 2029 establecido na Directiva sobre plásticos dun só uso e axudarán a alcanzar os obxectivos de reciclaxe e prohibición de vertido. • Frear a acumulación de plástico nos océanos e o medio ambiente podendo reducir os envases de bebidas no océano ata nun 40%. • Ser un trampolín cara a unha maior reutilización; a reutilización sendo preferible á reciclaxe • Xerar aforros para os municipios e non implicar custos adicionais para as institucións públicas. O SDDR pode financiarse a si mesmo, independentemente do sistema de recollida (manual ou automático) que se elixa. • Ser unha ferramenta para que os cidadáns poidan visualizar o impacto directo das súas accións, sendo o SDDR apoiado por máis do 80% da poboación. • Proporcionar unha reciclaxe de maior calidade que terá un maior prezo de mercado • Permitir o mellor sistema para o reciclaxe botella a botella. • Implementar os principios da responsabilidade ampliada do produtor. 5. Redución do desperdicio alimentario Os alimentos son un recurso valioso que non podemos desperdiciar. Con todo, cada ano prodúcense miles de toneladas de alimentos que acaban no lixo e xeran unha gran cantidade de residuos. A FAO estima que un terzo dos alimentos producidos en todo o mundo son desperdiciados. A produción, distribución e conservación de alimentos xera diversos impactos ambientais, como os consumos de auga, combustible e electricidade que se require na súa produción, transporte, procesamento, ... así como as emisións de CO2 que contribúen ao cambio climático. A xestión destes residuos tamén conleva impactos ambientais, sociais e un gasto económico para as arcas públicas, a cidadanía e as propias empresas do sector alimentario. Así pois, no ámbito do desperdicio alimentario, a prioridade debe ser non producir excedentes alimentarios e garantir que os alimentos non acaben no lixo. E dado que se perde comida ao longo de todo o ciclo alimentario, hai que reducir o seu desperdicio desde os diferentes sectores. Por iso é clave a implicación dos produtores, a industria alimentaria, a distribución, o sector da restauración e a hostalería, a restauración colectiva, os consumidores e as administracións públicas. As medidas que se propoñen son: • Establecer un obxectivo de redución do 50% do desperdicio alimentario para o 2030 en proporción co producido en 2020. • Implantar medidas concretas de redución en todos os elos da cadea alimentaria a través dunha regulación específica con obxectivos e prazos. Esta normativa debe priorizar a prevención do desperdicio en orixe ante a redistribución dos excedentes e ao longo de toda a cadea alimentaria desde a produción primaria ata o consumidor final. Así mesmo debe contemplar, entre outras, a obrigatoriedade de contabilizar e informar anualmente os niveis de desperdicio para todos os axentes, adoptar acciónelas pertinentes para aplicar a xerarquía da prevención, permitir a comercialización de alimentos a piques de caducar ou con data de consumo preferente vencida, obrigatoriedade do sector da restauración para facilitar aos clientes levar as sobras preferiblemente en envases reutilizables, o réxime sancionador correspondente etc. 6. Non máis tratamento finalista: vertedoiros, incineración e coincineración O vertido, a incineración e a coincineración de residuos son as peores solucións para o tratamento dos residuos, polos seus maiores impactos ambientais e a súa insostibilidade. Figuran nos últimos chanzos no principio de xerarquía no tratamento de residuos. Ademais, supón un problema de saúde pública polos impactos sanitarios da incineración nas poboacións residentes que viven ao redor das mesmas. Propoñemos por tanto que se adopten as seguintes medidas: - Prohibición da incineración de todos os residuos que foron recollidos separadamente. - Prohibición da incineración ou coincineración de residuos reciclables ou valorizables materialmente (por exemplo, os pneumáticos fóra de uso pódense reutilizar ou triturar para elaborar mesturas asfálticas para estradas, os lodos de depuradoras pódense compostar e utilizar en agricultura, a biomasa pódese triturar e engadir aos chans forestais para mellorar o seu contido en carbono, a FORM pódese tratar mediante compostaxe producindo como resultado un compost de gran valor para a rexeneración e mellora de calidade dos chans favorecendo o seu resiliencia fronte aos impactos do cambio climático, etc.) - Prohibición da incineración da materia orgánica procedente dos residuos municipais e con maior razón se procede de recollida separada en orixe cuxo destino prioritario debería ser a compostaxe para a elaboración de compost de calidade para a agricultura. - Elaboración dun programa de peche a 5 anos da incineradora de Sogama. - Non se construirá ningunha nova incineradora, nin se consentirá a conversión de centrais térmicas obsoletas en incineradoras de residuos municipais ou de biomasa. 7. Imposición dun canon de vertido, de incineración e coincineración Impoñer un canon de vertido e de incineración desincentivando que sexa máis barato verter que previr, reutilizar, reparar e reciclar é unha medida urxente. A opción de verter debe ser a menos desexable e a máis cara. Os ingresos recadados por este canon destinaranse á financiar parte dos custos dás actuacións en prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe e compostaxe.

5 - Escrito por Amigos da Terra o 11/11/2022 13:35

PROPOSTAS POLÍTICAS PARA A ELABORACIÓN DUNHA LEI GALEGA DE RESIDUOS QUE AVANCE CARA O RESIDUO CERO A Lei de residuos e solos contaminados de Galicia debería ser unha lei para a xestión sustentable de residuos, así como unha ferramenta xurídica para dar un xiro cara o novo paradigma europeo e mundial da economía circular. A xeración de residuos en Galicia ten que diminuír e os residuos que se xeren, deben deixar de ser un residuo para converterse nun recurso. Debe ser fundamental rachar coa dinámica centralizadora da xestión de residuos en Galicia na que a maioría do lixo galego viaxa longas distancias polo noso territorio para rematar incinerado (na súa maior parte) ou depositado nun macrovertedoiro no concello de Cerceda, agravando así enormemente os efectos do cambio climático e o despilfarro de recursos. É entón obrigado (por imperativo legal) avanzarmos cara unha xestión descentralizada dos residuos: - Que respecte o principio de proximidade - Que priorice o principio de precaución. - Que asegure a protección ambiental , a saúde das persoas e a protección dos recursos. - Que estea adaptada á nosa organización territorial - Que minimice o gasto enerxético e as emisións contaminantes asociadas ao transporte. - Que sexa flexible e viable. - Que sexa xusta socialmente. Dende Amigos da Terra sabemos que o éxito na implantación de calquera medida, especialmente no plano tan sensible do medio ambiente, depende da colaboración e do grao de participación real da cidadanía. Por isto un aspecto fundamental debe ser o de priorizar os procesos de participación activa, a educación ambiental, a formación e a concienciación por parte das administracións que sexa constante e que consiga acadar un cambio de hábitos reais a todos os niveis e a todas as idades. Para 2020, a Unión Europea marca como obxectivo alcanzar o 50 % na recollida selectiva dos residuos xerados. As consecuencias do incumprimento sempre son máis graves que o esforzo de alcanzar os obxectivos marcados. O primeiro gran reto para cumprir é a recollida selectiva obrigatoria e o tratamento diferenciado da materia orgánica, que supón, en peso, un 40 % máis ou menos da fracción resto. Xa hai municipios galegos con iniciativas moi ambiciosas postas en marcha (exemplo do Plan Revitaliza de Pontevedra) e mancomunidades enteiras con recollida separada da materia orgánica para a súa compostaxe (Mancomunidade do Barbanza), pero iso aínda representa, en porcentaxe sobre o total galego, unha parte demasiado pequena. Por iso, é imprescindible incorporar nesta lei a obrigatoriedade da recollida da materia orgánica antes de 2022, potenciar ao máximo a autocompostaxe e a calidade dos residuos , e marcar un límite máximo dun 5 % de impropios que asegure que o tratamento e por tanto o compost resultante sexa de calidade. Dende Amigos da Terra, propoñemos unha serie de medidas clave que posibilitarán unha transición ecolóxica xusta e un cambio cara un modelo de residuos Cero que practique a economía circular. Só transformando a economía conseguiremos alcanzar unha Transición Ecolóxica xusta e necesaria para manter o estado de benestar de toda a cidadanía e contribuír a frear a realidade do Cambio Climático que actualmente estamos a vivir. 1. Materia orgánica: Dende Amigos dá Terra vemos moi necesario o adianto do obxectivo da recollida separada de biorresiduos a 2021 para municipios maiores de 5000 habitantes e a 2022 para o resto de municipios. Considérase que non se debe esperar ao 2023. Proponse traballar sobre as seguintes medidas: - Separación selectiva en orixe das diferentes fraccións mediante o sistema “Porta a Porta” e o “Quinto contedor pechado”, que son os que demostran ser máis eficaces e eficientes. - Crear as infraestruturas necesarias para posibilitar este cambio de modelo que prima a descentralización para que os residuos viaxen o menos posible, evitando grandes emisións de gases de efecto invernadoiro ( GEI). - Fixar un obxectivo do 75% de captura da fracción orgánica dos residuos municipais ( FORM) con menos do 5% de impropios. - Reclamamos despregar a enorme potencialidade da compostaxe, a través dunha xestión descentralizada: • Adaptada a cada realidade territorial e que cumpra co principio de proximidade • Que minimice o gasto enerxético e as emisións asociadas ao transporte • Que sexa flexible e escalable, a través de modelos mixtos que inclúan a compostaxe doméstica en todos os sitios nos que sexa posible, combinado coa compostaxe comunitaria, a agrocompostaxe e as plantas comarcais ou pequenas plantas. Modelos que demostraron a obtención dun compost de calidade, un dos mellores aliados contra a crise climática, pola súa capacidade de rexeneración e nutrición do chan e as plantas que nel crecen, preparándoo para a adaptación e mitigación ante os impactos do cambio climático. - Que favoreza a creación de emprego para colectivos con dificultades. - Debe producirse unha regulación da compostaxe comunitaria, ou agrocompostaxe e as pequenas plantas, adaptada á súa realidade e que non supoña un impedimento a estas actuacións, como vén sucedendo actualmente en numerosas Comunidades Autónomas, onde a esixencia para estas actividades está a equipararse ás das grandes plantas de compostaxe, imposibilitando a súa implantación. - Incorporar a educación ambiental para posibilitar este cambio de modelo debido a que está demostrado que é unha ferramenta que actúa de maneira positiva implicando activamente á cidadanía. En cambio, constatouse que a súa ausencia repercute nunha peor calidade do biorresiduo. - Prohibir a eliminación finalista, mediante vertedura ou incineración da FORM, máxime se procede de recollida. 2. Redución dos plásticos dun só uso Para frear a xeración e consumo de plástico dun sol só uso e os seus impactos no medio ambiente, a saúde e a economía é urxente a aplicación dunha estratexia global de redución. As medidas de redución que propoñemos para os plásticos dun só uso son: - Obxectivo de redución para todos os plásticos dun só uso (non unicamente os envases de bebidas e recipientes de alimentos tal e como indica a Directiva 2019/904) do 50% para o 2025 e do 80% para o 2030 para obxectos e envases de plásticos dun só uso envasados, excepto o que sexan esenciais mediante previa xustificación (por exemplo, obxectos para atención sanitaria) e produtos non esenciais. - Prohibición da introdución no mercado de produtos de plástico dun só uso enumerados na parte A e B da Directiva (UE) 2019/904 que son os envases para bebidas (incluíndo as súas tapas e tapóns), os recipientes para alimentos, os bastonciños, cubertos, pratos, palliñas, axitadores, paos unidos a globos, entre outros plásticos tal e como xa realizaron comunidades autónomas das Illas Baleares, Comunidade Valenciana e Navarra. - Que esta lista de obxectos e envases prohibidos se estenda e se actualice regularmente a máis obxectos e envases (por exemplo, bolsas de plástico lixeiras, produtos de cigarros, globos e outros plásticos desbotables, problemáticos e innecesarios). - Medidas para reducir o sobre-envasado e os envases superfluos (definición do concepto de “embalaxe mínima necesaria”), prohibición de determinados elementos de envasado e introdución de taxas económicas sobre os materiais en función do seu impacto ambiental e que penalicen o uso de plástico dun só uso á vez que premien e incentiven o uso de elementos e envases reutilizables. - Incorporación de incentivos fiscais para promover a venda a granel e o uso de recipientes reutilizables con sistemas de consigna ( SDDR) para a comida preparada e para levar. - En eventos públicos, incluídos os deportivos, que conten con algún tipo de apoio público, prohibición da distribución de vasos, pratos, cubertos e envases de bebidas dun só uso. - Prohibición, con carácter xeral, de distribución de envases dun só uso (comida e bebidas) en edificios e instalacións das administracións e entes públicos, con excepción de centros sanitarios (hospitais). - Obrigatoriedade de instalación de fontes de auga en condicións que garantan a hixiene e a seguridade alimentaria en edificios e instalacións das administracións e entes públicos. - Permitir que o contedor amarelo sexa multi-envases e acepte todo tipo de envases. - Prohibición do uso de produtos alimentarios en monodose e utensilios dun só uso fabricados con plástico e outros produtos de difícil xestión nos establecementos de hostalería e restauración para o ano 2030. 3. Preparación para a reutilización Consideramos que é importante reforzar a cultura da reutilización, facendo fincapé na economía social e solidaria como fórmula para conseguir o obxectivo de reducir residuos domésticos, electrónicos e informáticos. Neste sentido as medidas que se propoñen son: • Establecer o obxectivo de 5% para o 2025 de preparación para a reutilización ( RAEE, téxtil, mobiliario etc.) • Reforzar a pervivencia das tendas e talleres de reparación de obxectos de todo tipo incluído o téxtil, impulsando medidas que favorezan o mantemento das actuais e o crecemento doutras novas. • Prolongar a durabilidade e reutilizabilidad dos produtos alongando a súa vida útil e facendo unha recollida dos voluminosos eficaz que permita o seu recuperabilidad e que responsabilice ás empresas produtoras da xestión de residuos como lámpadas, pillas, baterías ou pneumáticos. • Incluír nos puntos limpos a recepción e almacenaxe selectivo de produtos para a súa reutilización e de residuos municipais destinados á preparación para a reutilización, así como as actividades necesarias para esta finalidade. • Crear nos puntos limpos centros de asesoramento, educación e prevención sobre residuos e crear redes de intercambio, a través de unidades móbiles, que alonguen a vida útil dos produtos. • O impulso de convenios con entidades sociais que fomenten a reparación de aparellos electrónicos e téxtiles, entre outros residuos nestas instalacións. Este mercado crea moitos postos de traballo. • Impulsar e propiciar as tendas e mercadiños de segunda man e intercambio produtos usados. 4. Implantación de sistemas de depósito e retorno de envases ( SDDR) Os sistemas de depósito, devolución e retorno de envases ( SDDR) están a demostrar ser un instrumento incentivador en países no norte de Europa onde vén aplicando desde hai anos. É un sistema que ofrece un beneficio directo para o consumidor e para o reciclador. O primeiro recibe un incentivo económico instantáneo cando realiza a devolución dos envases nun punto de recollida e o segundo benefíciase porque obtén un material de calidade apto para a transformación de residuo a recurso. Mediante a implantación para o 01 de xaneiro do 2023 dun SDDR para os envases de bebidas que máis se abandonan no medio natural alcanzaranse os seguintes obxectivos: • Taxas máis altas de recollida separada, ao redor do 90% en Europa, para cumprir co obxectivo de recollida separada do 90% para botellas de plástico de bebidas para o 2029 establecido na Directiva sobre plásticos dun só uso e axudarán a alcanzar os obxectivos de reciclaxe e prohibición de vertido. • Frear a acumulación de plástico nos océanos e o medio ambiente podendo reducir os envases de bebidas no océano ata nun 40%. • Ser un trampolín cara a unha maior reutilización; a reutilización sendo preferible á reciclaxe • Xerar aforros para os municipios e non implicar custos adicionais para as institucións públicas. O SDDR pode financiarse a si mesmo, independentemente do sistema de recollida (manual ou automático) que se elixa. • Ser unha ferramenta para que os cidadáns poidan visualizar o impacto directo das súas accións, sendo o SDDR apoiado por máis do 80% da poboación. • Proporcionar unha reciclaxe de maior calidade que terá un maior prezo de mercado • Permitir o mellor sistema para o reciclaxe botella a botella. • Implementar os principios da responsabilidade ampliada do produtor. 5. Redución do desperdicio alimentario Os alimentos son un recurso valioso que non podemos desperdiciar. Con todo, cada ano prodúcense miles de toneladas de alimentos que acaban no lixo e xeran unha gran cantidade de residuos. A FAO estima que un terzo dos alimentos producidos en todo o mundo son desperdiciados. A produción, distribución e conservación de alimentos xera diversos impactos ambientais, como os consumos de auga, combustible e electricidade que se require na súa produción, transporte, procesamento, ... así como as emisións de CO2 que contribúen ao cambio climático. A xestión destes residuos tamén conleva impactos ambientais, sociais e un gasto económico para as arcas públicas, a cidadanía e as propias empresas do sector alimentario. Así pois, no ámbito do desperdicio alimentario, a prioridade debe ser non producir excedentes alimentarios e garantir que os alimentos non acaben no lixo. E dado que se perde comida ao longo de todo o ciclo alimentario, hai que reducir o seu desperdicio desde os diferentes sectores. Por iso é clave a implicación dos produtores, a industria alimentaria, a distribución, o sector da restauración e a hostalería, a restauración colectiva, os consumidores e as administracións públicas. As medidas que se propoñen son: • Establecer un obxectivo de redución do 50% do desperdicio alimentario para o 2030 en proporción co producido en 2020. • Implantar medidas concretas de redución en todos os elos da cadea alimentaria a través dunha regulación específica con obxectivos e prazos. Esta normativa debe priorizar a prevención do desperdicio en orixe ante a redistribución dos excedentes e ao longo de toda a cadea alimentaria desde a produción primaria ata o consumidor final. Así mesmo debe contemplar, entre outras, a obrigatoriedade de contabilizar e informar anualmente os niveis de desperdicio para todos os axentes, adoptar acciónelas pertinentes para aplicar a xerarquía da prevención, permitir a comercialización de alimentos a piques de caducar ou con data de consumo preferente vencida, obrigatoriedade do sector da restauración para facilitar aos clientes levar as sobras preferiblemente en envases reutilizables, o réxime sancionador correspondente etc. 6. Non máis tratamento finalista: vertedoiros, incineración e coincineración O vertido, a incineración e a coincineración de residuos son as peores solucións para o tratamento dos residuos, polos seus maiores impactos ambientais e a súa insostibilidade. Figuran nos últimos chanzos no principio de xerarquía no tratamento de residuos. Ademais, supón un problema de saúde pública polos impactos sanitarios da incineración nas poboacións residentes que viven ao redor das mesmas. Propoñemos por tanto que se adopten as seguintes medidas: - Prohibición da incineración de todos os residuos que foron recollidos separadamente. - Prohibición da incineración ou coincineración de residuos reciclables ou valorizables materialmente (por exemplo, os pneumáticos fóra de uso pódense reutilizar ou triturar para elaborar mesturas asfálticas para estradas, os lodos de depuradoras pódense compostar e utilizar en agricultura, a biomasa pódese triturar e engadir aos chans forestais para mellorar o seu contido en carbono, a FORM pódese tratar mediante compostaxe producindo como resultado un compost de gran valor para a rexeneración e mellora de calidade dos chans favorecendo o seu resiliencia fronte aos impactos do cambio climático, etc.) - Prohibición da incineración da materia orgánica procedente dos residuos municipais e con maior razón se procede de recollida separada en orixe cuxo destino prioritario debería ser a compostaxe para a elaboración de compost de calidade para a agricultura. - Elaboración dun programa de peche a 5 anos da incineradora de Sogama. - Non se construirá ningunha nova incineradora, nin se consentirá a conversión de centrais térmicas obsoletas en incineradoras de residuos municipais ou de biomasa. 7. Imposición dun canon de vertido, de incineración e coincineración Impoñer un canon de vertido e de incineración desincentivando que sexa máis barato verter que previr, reutilizar, reparar e reciclar é unha medida urxente. A opción de verter debe ser a menos desexable e a máis cara. Os ingresos recadados por este canon destinaranse á financiar parte dos custos dás actuacións en prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe e compostaxe. Conclusións: Instamos as autoridades a apostar polo Residuo Cero como única estratexia de xestión de recursos nun planeta con recursos limitados, poñendo a prevención de residuos, a reutilización e a reciclaxe no centro do desenvolvemento sostible. Amigos da Terra préstase para levar a cabo un acompañamento neste momento clave para a necesaria elaboración dunha lei galega de residuos consensuada e traballada en todos os sentidos: económico, social, cultural e ambiental.

6 - Escrito por Eva Dominguez o 11/11/2022 13:35

Suscribo as propostas de Amigos da Terra, para que a nova lei de residuos de galicia camiñe cara a unha forma de xestión sustentable: PROPOSTAS POLÍTICAS PARA A ELABORACIÓN DUNHA LEI GALEGA DE RESIDUOS QUE AVANCE CARA O RESIDUO CERO A Lei de residuos e solos contaminados de Galicia debería ser unha lei para a xestión sustentable de residuos, así como unha ferramenta xurídica para dar un xiro cara o novo paradigma europeo e mundial da economía circular. A xeración de residuos en Galicia ten que diminuir e os residuos que se xeren, deben deixar de ser un residuo para convertirse nun recurso. Debe ser fundamental rachar coa dinámica centralizadora da xestión de residuos en Galicia na que a maioría do lixo galego viaxa longas distancias polo noso territorio para rematar incinerado (na súa maior parte) ou depositado nun macrovertedoiro no concello de Cerceda, agravando así enormemente os efectos do cambio climático e o despilfarro de recursos. É entón obrigado (por imperativo legal) avanzarmos cara unha xestión descentralizada dos residuos: - Que respecte o principio de proximidade - Que priorice o principio de precaución. - Que asegure a protección ambiental , a saude das persoas e a protección dos recursos. - Que estea adaptada á nosa organización territorial - Que minimize o gasto enerxético e as emisións contaminantes asociadas ao transporte. - Que sexa flexíble e viable. - Que sexa xusta socialmente. Dende Amigos da Terra sabemos que o éxito na implantación de calquera medida, especialmente no plano tan sensíble do medio ambiente, depende da colaboración e do grao de participación real da cidadanía. Por isto un aspecto fundamental debe ser o de priorizar os procesos de participación activa, a educación ambiental, a formación e a concienciación por parte das administracións que sexa constante e que consiga acadar un cambio de hábitos reais a todos os niveis e a todas as idades. Para 2020, a Unión Europea marca como obxectivo alcanzar o 50 % na recollida selectiva dos residuos xerados. As consecuencias do incumprimento sempre son máis graves que o esforzo de alcanzar os obxectivos marcados. O primeiro gran reto para cumprir é a recollida selectiva obrigatoria e o tratamento diferenciado da materia orgánica, que supón, en peso, un 40 % máis ou menos da fracción resto. Xa hai municipios galegos con iniciativas moi ambiciosas postas en marcha (exemplo do pal Revitaliza de Pontevedra) e mancomunidades enteiras con recollida separada da materia orgánica para a súa compostaxe (Mancomunidade do Barbanza), pero iso aínda representa, en porcentaxe sobre o total galego, unha parte demasiado pequena. Por iso, é impresncindible incorporar nesta lei a obrigatoriedade da recollida da materia orgánica antes de 2022, poténciar ao máximo a autocompostaxe e a calidade dos residuos , e marcar un límite máximo dun 5 % de impropios que asegure que o tratamento e por tanto o compost resultante sexa de calidade. Dende Amigos da Terra, propoñemos unha serie de medidas clave que posibilitarán unha transición ecolóxica xusta e un cambio cara un modelo de residuos Cero que practique a economía circular. Só transformando a economía conseguiremos alcanzar unha Transición Ecolóxica xusta e necesaria para manter o estado de benestar de toda a cidadanía e contribuír a frear a realidade do Cambio Climático que actualmente estamos a vivir. 1. Materia orgánica: Dende Amigos dá Terra vemos moi necesario o adianto do obxectivo da recollida separada de biorresiduos a 2021 para municipios maiores de 5000 habitantes e a 2022 para o resto de municipios. Considérase que non se debe esperar ao 2023. Proponse traballar sobre as seguintes medidas: - Separación selectiva en orixe das diferentes fraccións mediante o sistema “Porta a Porta” e o “Quinto contedor pechado”, que son os que demostran ser máis eficaces e eficientes. - Crear as infraestruturas necesarias para posibilitar este cambio de modelo que prima a descentralización para que os residuos viaxen o menos posible, evitando grandes emisións de gases de efecto invernadoiro ( GEI). - Fixar un obxectivo do 75% de captura da fracción orgánica dos residuos municipais ( FORM) con menos do 5% de impropios. - Reclamamos despregar a enorme potencialidade da compostaxe, a través dunha xestión descentralizada: - Adaptada a cada realidade territorial e que cumpra co principio de proximidade - Que minimice o gasto enerxético e as emisións asociadas ao transporte - Que sexa flexible e escalable, a través de modelos mixtos que inclúan a compostaxe doméstica en todos os sitios nos que sexa posible, combinado coa compostaxe comunitaria, a agrocompostaxe e as plantas comarcais ou pequenas plantas. Modelos que demostraron a obtención dun compost de calidade, un dos mellores aliados contra a crise climática, pola súa capacidade de rexeneración e nutrición do chan e as plantas que nel crecen, preparándoo para a adaptación e mitigación ante os impactos do cambio climático. - Que favoreza a creación de emprego para colectivos con dificultades. - Debe producirse unha regulación da compostaxe comunitaria, ou agrocompostaxe e as pequenas plantas, adaptada á súa realidade e que non supoña un impedimento a estas actuacións, como vén sucedendo actualmente en numerosas Comunidades Autónomas, onde a esixencia para estas actividades está a equipararse ás das grandes plantas de compostaxe, imposibilitando a súa implantación. - Incorporar a educación ambiental para posibilitar este cambio de modelo debido a que está demostrado que é unha ferramenta que actúa de maneira positiva implicando activamente á cidadanía. En cambio, constatouse que a súa ausencia repercute nunha peor calidade do biorresiduo. - Prohibir a eliminación finalista, mediante vertedura ou incineración da FORM, máxime se procede de recollida. 2. Redución dos plásticos dun só uso Para frear a xeración e consumo de plástico dun sol só uso e os seus impactos no medio ambiente, a saúde e a economía é urxente a aplicación dunha estratexia global de redución. As medidas de redución que propoñemos para os plásticos dun só uso son: - Obxectivo de redución para todos os plásticos dun só uso (non unicamente os envases de bebidas e recipientes de alimentos tal e como indica a Directiva 2019/904) do 50% para o 2025 e do 80% para o 2030 para obxectos e envases de plásticos dun só uso envasados, excepto o que sexan esenciais mediante previa xustificación (por exemplo, obxectos para atención sanitaria) e produtos non esenciais. - Prohibición da introdución no mercado de produtos de plástico dun só uso enumerados na parte A e B da Directiva (UE) 2019/904 que son os envases para bebidas (incluíndo as súas tapas e tapóns), os recipientes para alimentos, os bastonciños, cubertos, pratos, palliñas, axitadores, paos unidos a globos, entre outros plásticos tal e como xa realizaron comunidades autónomas das Illas Baleares, Comunidade Valenciana e Navarra. - Que esta lista de obxectos e envases prohibidos se estenda e se actualice regularmente a máis obxectos e envases (por exemplo, bolsas de plástico lixeiras, produtos de cigarros, globos e outros plásticos desbotables, problemáticos e innecesarios). - Medidas para reducir o sobre-envasado e os envases superfluos (definición do concepto de “embalaxe mínima necesaria”), prohibición de determinados elementos de envasado e introdución de taxas económicas sobre os materiais en función do seu impacto ambiental e que penalicen o uso de plástico dun só uso á vez que premien e incentiven o uso de elementos e envases reutilizables. - Incorporación de incentivos fiscais para promover a venda a granel e o uso de recipientes reutilizables con sistemas de consigna ( SDDR) para a comida preparada e para levar. - En eventos públicos, incluídos os deportivos, que conten con algún tipo de apoio público, prohibición da distribución de vasos, pratos, cubertos e envases de bebidas dun só uso. - Prohibición, con carácter xeral, de distribución de envases dun só uso (comida e bebidas) en edificios e instalacións das administracións e entes públicos, con excepción de centros sanitarios (hospitais). - Obrigatoriedade de instalación de fontes de auga en condicións que garantan a hixiene e a seguridade alimentaria en edificios e instalacións das administracións e entes públicos. - Permitir que o contedor amarelo sexa multi-envases e acepte todo tipo de envases. - Prohibición do uso de produtos alimentarios en monodosis e utensilios dun só uso fabricados con plástico e outros produtos de difícil xestión nos establecementos de hostalería e restauración para o ano 2030. 3. Preparación para a reutilización Consideramos que é importante reforzar a cultura da reutilización, facendo fincapé na economía social e solidaria como fórmula para conseguir o obxectivo de reducir residuos domésticos, electrónicos e informáticos. Neste sentido as medidas que se propoñen son: • Establecer o obxectivo de 5% para o 2025 de preparación para a reutilización ( RAEE, téxtil, mobiliario etc.) • Reforzar a pervivencia das tendas e talleres de reparación de obxectos de todo tipo incluído o téxtil, impulsando medidas que favorezan o mantemento das actuais e o crecemento doutras novas. • Prolongar a durabilidade e reutilizabilidad dos produtos alongando a súa vida útil e facendo unha recollida dos voluminosos eficaz que permita o seu recuperabilidad e que responsabilice ás empresas produtoras da xestión de residuos como lámpadas, pillas, baterías ou pneumáticos. • Incluír nos puntos limpos a recepción e almacenaxe selectivo de produtos para a súa reutilización e de residuos municipais destinados á preparación para a reutilización, así como as actividades necesarias para esta finalidade. • Crear nos puntos limpos centros de asesoramento, educación e prevención sobre residuos e crear redes de intercambio, a través de unidades móbiles, que alonguen a vida útil dos produtos. • O impulso de convenios con entidades sociais que fomenten a reparación de aparellos electrónicos e téxtiles, entre outros residuos nestas instalacións. Este mercado crea moitos postos de traballo. • Impulsar e propiciar as tendas e mercadillos de segunda man e intercambio produtos usados 4. Implantación de sistemas de depósito e retorno de envases ( SDDR) Os sistemas de depósito, devolución e retorno de envases ( SDDR) están a demostrar ser un instrumento incentivador en países no norte de Europa onde vén aplicando desde hai anos. É un sistema que ofrece un beneficio directo para o consumidor e para o reciclador. O primeiro recibe un incentivo económico instantáneo cando realiza a devolución dos envases nun punto de recollida e o segundo benefíciase porque obtén un material de calidade apto para a transformación de residuo a recurso. Mediante a implantación para o 01 de xaneiro do 2023 dun SDDR para os envases de bebidas que máis se abandonan no medio natural alcanzaranse os seguintes obxectivos: • Taxas máis altas de recollida separada, ao redor do 90% en Europa, para cumprir co obxectivo de recollida separada do 90% para botellas de plástico de bebidas para o 2029 establecido na Directiva sobre plásticos dun só uso e axudarán a alcanzar os obxectivos de reciclaxe e prohibición de vertido. • Frear a acumulación de plástico nos océanos e o medio ambiente podendo reducir os envases de bebidas no océano ata nun 40%. • Ser un trampolín cara a unha maior reutilización; a reutilización sendo preferible á reciclaxe • Xerar aforros para os municipios e non implicar custos adicionais para as institucións públicas. O SDDR pode financiarse a si mesmo, independentemente do sistema de recollida (manual ou automático) que se elixa. • Ser unha ferramenta para que os cidadáns poidan visualizar o impacto directo das súas accións, sendo o SDDR apoiado por máis do 80% da poboación. • Proporcionar unha reciclaxe de maior calidade que terá un maior prezo de mercado • Permitir o mellor sistema para o reciclaxe botella a botella. • Implementar os principios da responsabilidade ampliada do produtor. 5. Redución do desperdicio alimentario Os alimentos son un recurso valioso que non podemos desperdiciar. Con todo, cada ano prodúcense miles de toneladas de alimentos que acaban no lixo e xeran unha gran cantidade de residuos. A FAO estima que un terzo dos alimentos producidos en todo o mundo son desperdiciados. A produción, distribución e conservación de alimentos xera diversos impactos ambientais, como os consumos de auga, combustible e electricidade que se require na súa produción, transporte, procesamento, ... así como as emisións de CO2 que contribúen ao cambio climático. A xestión destes residuos tamén conleva impactos ambientais, sociais e un gasto económico para as arcas públicas, a cidadanía e as propias empresas do sector alimentario. Así pois, no ámbito do desperdicio alimentario, a prioridade debe ser non producir excedentes alimentarios e garantir que os alimentos non acaben no lixo. E dado que se perde comida ao longo de todo o ciclo alimentario, hai que reducir o seu desperdicio desde os diferentes sectores. Por iso é clave a implicación dos produtores, a industria alimentaria, a distribución, o sector da restauración e a hostalería, a restauración colectiva, os consumidores e as administracións públicas. As medidas que se propoñen son: • Establecer un obxectivo de redución do 50% do desperdicio alimentario para o 2030 en proporción co producido en 2020. • Implantar medidas concretas de redución en todos os elos da cadea alimentaria a través dunha regulación específica con obxectivos e prazos. Esta normativa debe priorizar a prevención do desperdicio en orixe ante a redistribución dos excedentes e ao longo de toda a cadea alimentaria desde a produción primaria ata o consumidor final. Así mesmo debe contemplar, entre outras, a obrigatoriedade de contabilizar e informar anualmente os niveis de desperdicio para todos os axentes, adoptar acciónelas pertinentes para aplicar a xerarquía da prevención, permitir a comercialización de alimentos a piques de caducar ou con data de consumo preferente vencida, obrigatoriedade do sector da restauración para facilitar aos clientes levar as sobras preferiblemente en envases reutilizables, o réxime sancionador correspondente etc. 6. Non máis tratamento finalista: vertedoiros, incineración e coincineración O vertido, a incineración e a coincineración de residuos son as peores solucións para o tratamento dos residuos, polos seus maiores impactos ambientais e a súa insostibilidade. Figuran nos últimos chanzos no principio de xerarquía no tratamento de residuos. Ademais, supón un problema de saúde pública polos impactos sanitarios da incineración nas poboacións residentes que viven ao redor das mesmas. Propoñemos por tanto que se adopten as seguintes medidas: - Prohibición da incineración de todos os residuos que foron recollidos separadamente. - Prohibición da incineración ou coincineración de residuos reciclables ou valorizables materialmente (por exemplo, os pneumáticos fóra de uso pódense reutilizar ou triturar para elaborar mesturas asfálticas para estradas, os lodos de depuradoras pódense compostar e utilizar en agricultura, a biomasa pódese triturar e engadir aos chans forestais para mellorar o seu contido en carbono, a FORM pódese tratar mediante compostaxe producindo como resultado un compost de gran valor para a rexeneración e mellora de calidade dos chans favorecendo o seu resiliencia fronte aos impactos do cambio climático, etc.) - Prohibición da incineración da materia orgánica procedente dos residuos municipais e con maior razón se procede de recollida separada en orixe cuxo destino prioritario debería ser a compostaxe para a elaboración de compost de calidade para a agricultura. - Elaboración dun programa de peche a 5 anos da incineradora de Sogama. - Non se construirá ningunha nova incineradora, nin se consentirá a conversión de centrais térmicas obsoletas en incineradoras de residuos municipais ou de biomasa. 7. Imposición dun canon de vertido, de incineración e coincineración Impoñer un canon de vertido e de incineración desincentivando que sexa máis barato verter que previr, reutilizar, reparar e reciclar é unha medida urxente. A opción de verter debe ser a menos desexable e a máis cara. Os ingresos recadados por este canon destinaranse á financiar parte dos custos dás actuacións en prevención, preparación para a reutilización, reciclaxe e compostaxe.

7 - Escrito por ASOCIOACION ARCODEGA o 11/11/2022 13:36

POSICIONAMIENTO DE LA ASOCIACIÓN GALLEGA DE EMPRESAS DE RECICLAJE DE RESIDUOS DE CONSTRUICCCIÓN Y DEMOLICIÓN – ARCODEGA www.arcodega.org AL ARTICULADO DE LA PROPUESDTA LEGISLATIVA: En líneas generales nos parece un buen texto (con alguna laguna considerable) pero escasamente ambicioso respecto a las directrices europeas en la materia. Con muchos aspectos positivos pero que desvirtuaran dos circunstancias: 1.- El hecho de anticiparse a la mima norma (de rango superior) que se tramita a nivel nacional y que obligará a modificaciones considerables posteriores. 2.- El riesgo de que se recojan aportaciones sectoriales, como las formuladas por APROEMA, que lejos de mejorar el texto reducen considerablemente sus ambiciones y le alejarían del los postulados de la EU en la materia: Green Deal, Economía Circular… Artículo 9. Competencias de las entidades locales. Se propone incluir: h) Las entidades locales que en la fecha no cuenten con la ordenanza de gestión de residuos de la construcción y demolición, así como con el sistema de gestión de avales o garantía financiera equivalente, previa a la concesión de licencia de obra, en los términos recogidos en el Real Decreto 105/2008, de 1 de febrero, por el que se regula la producción y gestión de los residuos de construcción y demolición, contarán con un plazo de 6 meses para su implantación. Artículo 77.- Alcance de responsabilidad en materia de residuos. Las entidades locales serán responsables de implantar la ordenanza recogida en el artículo 9.h). En línea con lo expuesto en el artículo 77.4., debe abordarse la responsabilidad como productores de los fabricantes de “yeso”, en sus distintas variantes, laminado, escayola, etc…. Es un residuo “no peligroso” que, además, reduce o minimiza la calidad de los áridos reciclados de RCD. El coste de su separación, transporte y entrega en vertedero de residuos no peligrosos no debe recaer en la planta de gestión de RCDs. Existen dos alternativas, los fabricantes asumen el coste de gestión una vez convertido en residuo o se prohíbe su comercialización. En la fecha, ningún fabricante se hace cargo del yeso producido en las plantas de reciclaje. POSICIÓN DE ARCODEGA RESPECTO A OTRAS APORTACIONES Y ALEGACIONES REALIZADAS: APROMEMA Siguiendo el mismo orden utilizado por esta organización: Artículo 6.- El árido reciclado es un producto porque cuenta con las características necesarias para ser considerado como tal. Existe demanda en el mercado, cuenta con marcado CE, es utilizable en numerosos tipos de obras y posee un valor positivo. El término de árido reciclado es, no solo necesario, sino preceptivo según los términos recogidos en la normativa de aplicación. La producción de áridos reciclados a partir de residuos de la construcción y demolición parte de la consideración de la operación de tratamiento “R5: reciclado o recuperación de materias inorgánicas”. Es un auténtico despropósito, que carece de soporte legal, no considerar la definición de árido reciclado como correcta, máxime comparándolo con el término de plástico reciclado. El plástico proveniente del reciclado constituye un subproducto que permitirá fabricar nuevos elementos de plástico a partir de la granza inicial, no siendo en sí mismo un producto, sino una materia prima para fabricar elementos con base el reciclado. Es por ello que, además de lo expuesto, comparar los términos para estos dos tipos de residuos es una “aberración técnica”. Por último, cabe destacar que existen cientos de publicaciones internacionales, realizadas por investigadores de prestigio, que estudian y citan los áridos reciclados como tal, así como sus diversas aplicaciones. No aceptar el término es, en si misma, una idea inconcebible. Artículo 26.- La necesidad de que “buena parte de las empresas y autónomos de Galicia tienen que darse de alta como productor de residuos y hacer una declaración anual” no es nada nuevo. Ya está regulada, desde hace años, la necesidad de que las empresas productoras de residuos peligrosas estén inscritas como tal, independientemente de la cantidad producida, así como las productoras de más de 1000 toneladas al año de residuos no peligrosos. Tanto la normativa europea como española reflejan claramente que la responsabilidad es del productor, por lo que parece lógico y coherente que deban existir estos registros, en la forma en que se recoge actualmente en la legislación. No consideramos adecuado un cambio en los términos expuestos pues se perdería el control de los residuos producidos y no se puede derivar esta responsabilidad al gestor. No existe otra forma de control por parte de la administración. La producción de residuos peligrosos, en concreto, es una de las líneas de actividad que realmente funciona, por el control de la administración sin lugar a dudas, en numerosos casos. Eliminar este sistema, aunque redujera trabas administrativas, supondría únicamente un aumento en la gestión ilegal, vertidos incontrolados y descontrol. Artículo 27.- No se comparte esta opinión en modo alguno. El establecimiento de fianzas, en la mayor parte de los casos, es el único sistema que garantiza la reposición al estado original de las instalaciones de gestión, por parte de la administración pública, sin coste para ésta y por tanto para los ciudadanos, cuando una empresa desatiende (por voluntad propia o por quiebra) sus obligaciones como gestora de residuos. Cualquier opción en otro sentido supone asumir que los gastos de reposición y restauración sean asumidos por la administración.

Engadir unha opinion

Cubra os campos do formulario e prema no botón enviar.

Os campos con * son obrigatorios.

* Aviso: Tras premer no botón Enviar se lle vai a enviar un correo electrónico cun enlace. Ata que non prema no enlace non se da por completada e rexistrada a solicitude.

Participación

Últimas opinións

saltar ao pe de páxina